نسخه نهایی استاندارد ملی عرشه فولادی

نسخه اول آیین نامه استاندارد ملی عرشه فولادی ایران
استاندارد ملی ایران شماره 21973 : سال 1396
ISO21973 - 1396
ضوابط طراحی و اجرای سقف عرشه فولادی
Iranian National Standardization Organization (INSO)

دانلود  نسخه کامل آیین نامه استاندارد ملی عرشه فولادی

آشنایی با سازمان ملی استاندارد ایران

به موجب بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371 تنها مرجع رسمی کشور است که وظیفه تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی (رسمی) ایران را به عهده دارد.

تدوین استاندارد در حوزههای مختلف در کمیسیونهای فنی مرکب از کارشناسان سازمان، صاحبنظران مراکز و مؤسسات علمی، پژوهشی، تولیدی و اقتصادی آگاه و مرتبط انجام میشود و کوششی همگام با مصالح ملی و با توجه به شرایط تولیدی، فناوری و تجاری است که از مشارکت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع، شامل تولیدکنندگان، مصرف کنندگان، صادر کنندگان و واردکنندگان، مراکز علمی و تخصصی، نهادها، سازمانهای دولتی و غیردولتی حاصل میشود. 

پیشنویس استانداردهای ملی ایران برای نظرخواهی به مراجع ذینفع و اعضای کمیسیونهای فنی مربوط ارسال میشود و پس از دریافت نظرها و پیشنهادها در کمیته ملی مرتبط با آن رشته طرح و در صورت تصویب به عنوان استاندارد ملی (رسمی) ایران چاپ و منتشر میشود.

پیشنویس استانداردهایی که مؤسسات و سازمانهای علاقهمند و ذیصلاح نیز با رعایت ضوابط تعیین شده تهیه میکنند درکمیته ملی طرح و بررسی و درصورت تصویب، به عنوان استاندارد ملی ایران چاپ و منتشر میشود.

بدین ترتیب، استانداردهایی ملی تلقی میشود که بر اساس مفاد نوشته شده در استاندارد ملی ایران شماره 5 تدوین و در کمیته ملی استاندارد مربوط که سازمان استاندارد تشکیل میدهد به تصویب رسیده باشد. سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضای اصلی سازمان بینالمللی استاندارد (ISO)، کمیسیون بینالمللی الکتروتکنیک (IEC) و سازمان بینالمللی اندازه شناسی قانونی (OIML) است و به عنوان تنها رابط کمیسیون کدکس غذایی (CAC) در کشور فعالیت میکنند در تدوین استانداردهای ملی ایران ضمن توجه به شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور، از آخرین پیشرفتهای علمی، فنی و صنعتی جهان و استانداردهای بینالمللی بهرهگیری میشود.

سقف های مرکب عرشه فولادی 

هدف از تدوین این استاندارد ، ارائه اصول کلی برای طراحی سقف ها یا دال های مرکب عرشه فولادی در ساختمان ها است . این استاندارد در مورد مصالح ، طراحی و اجرای دال های مرکب بتنی - عرشه فولادی که در آن ورق های سرد نورد شده عرشه علاوه بر قالب ماندگار ، نقش تسلیح کننده دال برای لنگر مقبت را ایفا مینمایند ، کاربرد دارد . 

خلاصه ای از ضوابط و استانداردهای سقف مرکب عرشه فولادی :

1- برای طراحی ، ضخامت فلز پایه بدون پوشش ورق به کار می رود . حداقل ضخامت باید 0/95 ضخامت فرض شده در طراحی باشد .

2- ضخامت ورق عرشه فولادی نباید کمتر از 0/8mm باشد .

3- کلیه ورقهای فولادی که در عرشه و الحاقات آن مورد استفاده قرار میگیرند ، باید دارای حداقل مقاومت مشخصه تسلیم 230Mpa باشند .

4- در مواردی که عرشه فولادی نقش تلسلیح کننده دال را بر عهده دارد ، عرشه باید از نوع آجدار با حداقل عمق آج 1mm بوده و نیز مشخصات ورق فولادی باید مطابق با نشریه شماره 612 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری باشد . 

5- افزایش طول نسبی نهایی ورق فولادی عرشه در نمونه با طول 50mm باید ده درصد و یا بیش از آن بوده و همچنین مقاومت مشخصه تسلیم نباید از 345 Mpa L بیشتر باشد . 

6- آج ها به صورت زائده های برجسته روی عرشه فولادی در برابر نیروی برشی به وجود آمده بین دال بتنی و عرشه فولادی مقاومت می نمایند و در الگوهای متنوعی از لحاظ شکل هندسی قابل تولید می باشند .

جهت کسب مقاومت برشی لازم آج ها باید با برجستگی حداقل عمق 1mm و همچنین به دو حالت منقطع و پیوسته بر روی عرشه فولادی ایجاد شوند . نقش آج منقطع جلوگیری از لغزش بین عرشه فولادی و دال بتنی و نقش آج پیوسته جلوگیری از جداشدن دال بتنی از عرشه فولادی می باشد . 

تصویر 

رواداری ابعاد عرشه های تحویلی به کارگاه ساختمانی :

1- کمترین ضخامت ورق عرشه فولادی بدون پوشش تحویلی به کارگاه ساختمانی درهیچ قسمت نباید کمتر از 95% ضخامت طراحی باشد . البته ضخامتهای کمتر در خم ها ، نظیر گوشه های ناشی از نورد سرد میتواند قابل قبول باشد . 

2- رواداری ساخت در طول هر قطعه از ورقهای عرشه فولادی 13mm+_ می باشد .

3- رواداری ساخت در عرض هر قطعه از ورقهای عرشه فولادی از 10mm- تا 20mm+ است . 

4- حداکثر مقدار خمیدگی و تابیدگی ورق های عرشه فولادی ، برابر 2mm در متر می باشد . 

5- ناگونیایی انتهایی ورق های عرشه فولادی نباید بیش از 10mm برای عرض عرشه فولادی باشد . 

پوشش ورقهای عرشه فولادی : 

1- ورق ها باید مطابق استاندارد ،ASTM A653/A653M ، به روش غوطه وری گرم ، روی اندود شوند . حداقل پوشش روی اندود ورق می بایست Z120 باشد . وزن پوشش ورق در رده Z120 می باید برابر با 120gr/m2 در هر دو طرف ورق باشد . 

2- در صورت نیاز یک لایه رنگ آستر در سطح زیرین ورق برای محافظت در برابر خوردگی باید انجام گیرد .

3- جزئیات پوشش نهایی ورق باید توسط طراح مشخص گردد .

4- پوشش ورق باید با شرایط محیطی که عرشه در طول مدت بهره برداری در معرض آن قرار دارد ، مناسب باشد . با توجه به اینکه عرشه مرکب نقش تلیح کششی دال را بر عهده دارد ، دوره بهره برداری آن باید حداقل برابر دوره بهره برداری سازه باشد .

5- استفاده از پوشش آلومینیوم - روی موسوم به گالوالم توصیه نمیشود .

6- در محیط های شیمیایی و یا بسیار خورنده و یا در مواردی که مواد واکنش زا در تماس با عرشه فولادی قرار میگیرند . باید از پوشش های خاص با مواد ویژه استفاده گردد .

7- رنگ عرشه باید برای رده بندی آتش مورد استفاده تایید شده باشد .

بتن و مسلح کننده ها در سقف مرکب عرشه فولادی : 

1- بتن مورداستفاده بر روی عرشه باید در انطباق با ضوابط فصل های مبحث نهم مقررات ملی ساختمان باشد .

2- در دال های مرکب عرشه فولادی مقاومت مشخصه فشاری بتن نباید کمتر از 20Mpa و بیش از 40Mpa باشد ، چنانچه بر پایه رده بندی آتش به مقاومت بیش از 40Mpa نیاز باشد ، در محاسبه های مربوط از مقاومت 40Mpa استفاده می شود . 

3- استفاده از افزودنی هایی که دارای نمک های کلردار یا مواد خورنده دیگری که به ورق عرشه فولادی و اجزای مدفون در بتن آسیب می رساند مجاز نمی باشد .

4- حداقل پوشش بتن ، ضخامت بتن روی سطح فوقانی عرشه فولادی نباید کمتر از 50mm باشد . 

5- از انجا که دال های مرکب عرشه فولادی عموماً با دهانه های ساده طراحی میشوند ، ترکهای خمشی ممکن است بر روی تیرهای تکیه گاهی علی رغم وجود شبکه میلگرد اُفت و حرارت به وجود آید ، ترک های خمشی بتن در نواحی گشتاور منفی دال ( روی تکیه گاه ها ) نگران کننده نیست ، مگر اینکه کف به صورت نمایان باقی بماند و یا با کف سازی سخت پوشش شده باشد .

میلگردها و شبکه هی فولادی و الیاف مسلح کننده در سقف مرکب عرشه فولادی :

1- استاندارد ملی ایران شماره 3132 برای میلگردهای آج دار . 

2- استاندارد ملی ایران شماره 3-8133 برای شبکه سیمی جوش شده . 

3- سایر میلگردهای آج دار یا شبکه سیمی جوش شده مجاز شناخته شده طبق بخش 3.5.3 منبع 

ACI1-318- 4- الیاف مسلح کننده گسسته باید مطابق با استاندارد ASTM A820 برای الیاف فولادی و استاندارد ASTM D7508 برای الیاف مصنوعی باشند . 

5- وزن الیاف فولادی بر اساس پیشنهاد تولید کننده و حداقل 15 کیلوگرم در متر مکعب باشد . 

6- وزن الیاف مصنوعی ماکرو کربن بر اساس پیشنهاد تولید کننده و حداقل 2/4 کیلوگرم در متر مکعب باشد . 

ضوابط نصب در سقف مرکب عرشه فولادی : 

1- اتصال عرشه به تکیه گاه : عرشه فولادی باید توسط جوش نقطه ای ، جوش گوشه و یا اتصال های مکانیکی به تکیه گاه های سازه ای متصل شود تا از لغزش عرشه روی تیر تکیه گاهی جلوگیری گردد ، فاصله متوسط اتصال عرشه به تیر تکیه گاهی در امتداد عمود بر عرشه نباید از 300mm بیشتر شود و نیز بیشینه این فاصله نباید از 450mm فراتر رود ، در طراحی دیافراگم کف ممکن است به اتصال های با فواصل کمتر نیاز باشد . 

2- اتصال همپوشانی ورق های عرشه ، برای عرشه هایی با دهانه کمتر از 1/5m هم پوشانی نیاز نیست ، مگر این که بر اساس طراحی دیافراگم ضرورت داشته باشد ، برای عرشه هایی با دهانه های بزرگتر از 1/5m اتصال همپوشانی عرشه ها در فواصل حداکثر یک متر به یکی از روشهای زیر لازم است : 

- پیچ هایی با حداقل قطر 5mm

- تا کردن و بست دکمه ای دو ورق عرشه فولادی مطابق شکلهای زیر هنگامی که همپوشانی جانبی عرشه ها به صورت کام و زبانه باشد می توان تنها قسمت کام را به تکیه گاه متصل نمود مشروط بر اینکه قسمت کام بتواند زائده زبانه را پایین نگه دارد در صورتیکه هم پوشانی جانبی به صورت هم پوشانی بدون کام و زبانه باشد یک اتصال که از بین دو ورق عرشه فولادی عبور کند ، برای هر دو عرشه فولادی کافی می باشد .

تصویر 106 

- جوش نقطه ای با حداقل قطر 16mm ، جوش گوشه با حداقل طول 40mm و یا سایر جوش های معادل . ( استفاده از جوش در ورق های با ضخامت کمتر از 0/9mm توصیه نمی شود .

- اتصال های مکانیکی ( انفجاری و ضربه ای ) طره ها

1- اتصال همپوشانی باید در انتهای طره ها و نیز در فواصل حداکثز 300mm در طول آن صورت صورت پذیرد .

2- هر کنگره عرشه باید به تکیه گاه پیرامونی و نیز به اولین تکیه گاه داخلی متصل شود . پیش از آن که هرگونه باری به طره وارد شود ، باید اتصال های هم پوشانی ورق ها و میز اتصال عرشه به تکیه گاه ها اجرا گردد . پیش از بتن ریزی طره ، باید دهانه مجاور آن بتن ریزی شده باشد . فاصله اتصال دهنده های عرشه از لبه ورق ، باید بر اساس استاندارد طراحی اتصال ها تعیین شود . 

اتصال های مکانیکی : 

1- اتصال های مکانیکی به روش های شلیکی ، ضربه ای یا پیچی می توانند برای اتصال عرشه به تکیه گاه استفاده شوند ، این اتصالات باید الزامات مقاومتی و بهره برداری را تامین نمایند . 

2- هنگامی که اتصال ها از نوع شلیکی و ضربه ای باشند ، مقاومت هر اتصال دهنده و نیز حداقل ضخامت بال تکیه گاه باید بر اساس اسناد معبر تولید و یا مدارک قابل پذیرش برای مراجع دارای صلاحیت تعیین شود . 

3- اتصالات پیچی همواره در صورت استفاده از طول پیچ متناسب با مجموع ضخامت عرشه و بال تکیه گاه می تواند به کار گرفته شود .

اتصال اجزای الحاقی : 

1- اجزای الحاقی سازه ای برای انتقال نیروهای وارده باید در فواصل کمتر از 300mm به تکیه گاه ها و یا عرشه متصل شوند ، اجزای الحاقی غیر سازه ای برای تامین الزامات بهره برداری باید در فواصل کمتر از 600mm به تکیه گاه ها و یا عرشه متصل شوند . 

2- برای اتصال اجزای الحاقی می توان از جوش یا اتصال های مکانیکی استفاده نمود . 

تمیز کاری قبل از بتن ریزی : 

پیش از آغاز بتن ریزی ، باید تمامی مصالح باقیمانده شامل قطعات سیم جوش ها ، سرامیک های محافظ جوش گل میخ ها ، اتصال های مازاد و سایر قطعات اضافی ، از روی سطح جمع آوری شوند . 

جدول تعیین ضخامت دال سقف مرکب عرشه فولادی در برابر آتش : 

حداقل ضخامت ورق عرشه فولادی برای مقاومت در برابر آتش حداقل 0/8mm است ، در صورت نیاز به مقاومت بیشتر در برابر آتش می توان از میلگرد های تقویتی درون کنگره عرشه فولادی استفاده نمود . 

تصویر 107 

جدول انتخاب ضخامت ورق واریز لبه ( فلاشینگ ) بر اساس ضخامت دال بتنی و طول طره : 

تصور 108

یادآوری :

الف - وزن مخصوص بتن معمولی برابر 2400kg/m3 در نظر گرفته شده است . 

ب- تغییر مکان بیشینه مجاز افقی و عمودی زیر اثر بار مرده به 6/5mm محدود شده است .

پ - تنش طراحی زیر اثر بار مرده بتن حداکثر 140Mpa و زیر اثر بار زنده هنگام ساخت به مقدار حداکثر 30 درصد افزایش داده شده است .

ت - اثرات افتادگی یا چرخش تکیه گاه ورق واریز در محاسبات در نظر گرفته نشده است . 

ث - استفاده از خم انتهای لبه قائم ورق واریز در کلیه ضخامت ها توصیه می گردد . 

الزامات مشخصات مکانیکی فولاد پایه برای مصارف عرشه فولادی :

تصویر 109